Dr. Öğr. Üyesi FATMA TANRIKULU

Son yıllarda tıp alanında yaşanan bilimsel ve teknolojik gelişmelere paralel olarak sağlık hizmetleri daha kapsamlı olarak sunulmaya başlanmıştır. Sağlık hizmetlerinin sunumunda yaşanan gelişmeler erken tanı ve tedavi yöntemlerinin gelişmesine, hastalıkların daha kolay tedavi edilmesine ve bireylerin ortalama yaşam süresinin uzamasına neden olmakla birlikte kronik hastalıkların da görülme sıklığını arttırmıştır (Can ve ark.,2013; Akdemir ve ark. ,2011). Kronik hastalıklara bağlı olarak gelişen erken ve geç komplikasyonlar nedeniyle kişilerin hastane ortamında uzun süre bakım alması, sağlık sistemi içerisinde maliyetlerin artmasına, hizmet alan bireyler ve aileleri için önemli sorunların ortaya çıkmasına neden olmuştur (Aşiret ve Çetinkaya, 2016; Selçuk ve Avcı, 2016). Bunun yanında hastaların hastanede uzun süre kalması sonucunda birçok psikolojik, fiziksel ve sosyal sorunlar ortaya çıkmaktadır. Ayrıca bu kişilerin taburcu edilmelerinden itibaren evde bakımlarının nasıl sağlanacağı da ayrı bir sorun oluşturmaktadır (Bahar ve Parlar,2007). Tüm bu etkenler, hastane merkezli bir anlayışın yerine bireyin alıştığı ortamda tedavisinin ve bakımının sürdürüldüğü evde bakım ortamının benimsenmesine neden olmuştur (Can ve ark.,2013).

Evde bakım, hasta ve ailelerinin yaşadıkları ortamda tedavisinin ve bakımının sürdürülmesini sağlayan tüm uygulamaları içermektedir (Dik, 2017). Evde bakım hizmetlerinin temelinde bireylerin hastalığının etkilerini en aza indirmek, bakım alan ve bakım veren bireylerin yaşam kalitesini arttırmak yer almaktadır (Yılmaz ve Şara,2014).

Evde bakım hizmetleri; ameliyat sonrası uzun süreli bakım ihtiyacı olan hastalar, yeni doğum yapan anneler, kısa süreli hemşirelik hizmetlerine gereksinim duyan bireyler olmak üzere çok geniş yelpazede ihtiyaç sahiplerine sunulmaktadır (Yılmaz ve Şara,2014; Can ve ark.,2013). Ayrıca yatağa bağımlı olarak evde bakım alan hastaların büyük çoğunluğunu yaşlı bireyler oluşturmakla birlikte engelliler ve kronik hastalığı (Kronik obstrüktif akciğer hastalığı, serebrovasküler hastalık, alzheimer, kronik böbrek yetmezliği, kronik kalp yetmezliği v.s) bulunan yatağa bağımlı olan bireyler de uzun dönem evde bakım hizmetlerine gereksinim duymaktadır (Akdemir ve ark., 2011; Bilgili ve Gözüm, 2014; Düzkaya ve Bozkurt, 2012; Taşdelen ve Ateş, 2012). Özellikle evde hasta bakımının sürdürülmesinde kişiye özel olması, iyileşmenin daha hızlı olması, bakım maliyetlerini düşürmesi gibi birçok olumlu yönünün olması bu anlayışın daha da benimsenmesine neden olmaktadır.

Kaynaklar

Akdemir N, Bostanoğlu H, Yurtsever S, Kutlutürkan S, Kapucu S, Canlı Özer Z. (2011). Yatağa bağımlı hastaların evde yaşadıkları sağlık sorunlarına yönelik evde bakım hizmet gereksinimleri. Dicle Tıp Dergisi, 38(1): 57-65.

Aşiret GD, Çetinkaya F. (2016). Bakım verenlerin evde bakım hizmetlerinden beklentileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(4): 120- 125.

Bahar A, Parlar S. (2007). Yaşlılık ve evde bakım. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(4): 33-37.

Bilgili N, Gözüm S. (2014). İnmeli hastaların evde bakımı: bakım verenler için rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(2): 128-150.

Can R, Abacı LÇ, Kadıoğlu S. (2013). Yaşlılara yönelik evde bakım hizmetleri sırasında gündeme gelen tıp etiği sorunları. Cumhuriyet Medical Journal, 35(3): 448-456.

Dik, A. (2017). Evde bakım ekibi, rol ve sorumlulukları. Evde bakım içinde, Ed. Z. Bahar ve A. Beşer. Akademi Basın ve Yayıncılık, İstanbul, s.22.

Düzkaya DS, Bozkurt G. (2013). Yoğun bakım hastasının evde bakımı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 16(1): 21-28.

Selçuk KT, Avcı D. (2016). Kronik hastalığa sahip yaşlılara bakım verenlerde bakım yükü ve etkileyen etmenler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1): 1-9.

Taşdelen P, Ateş M. (2012). Evde bakım gerektiren hastaların bakım gereksinimleri ile bakım verenlerin yükünün değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 9(3): 22-29.

Yılmaz M, Şara E. (2014). Yaşlılık ve evde sağlık hizmetinde finansman. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 1(2): 117-1